ਨੱਕ ਤੋਂ ਖੂਨ ਆਉਣਾ (ਐਪੀਸਟੈਕਸਿਸ)

ਨੱਕ ਤੋਂ ਖੂਨ ਆਉਣਾ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ?​

​

ਨੱਕ ਤੋਂ ਖੂਨ ਆਉਣਾ ਆਮ ਗੱਲ ਹੈ ਅਤੇ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਸਧਾਰਣ ਫਸਟ ਏਡ ਨਾਲ ਠੀਕ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪਰ, ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਵਧੇਰੇ ਗੰਭੀਰ ਅਤੇ ਕਾਬੂ ਕਰਨਾ ਔਖਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਪੰਫਲੈਟ ਨੱਕ ਤੋਂ ਖੂਨ ਦੇ ਕਾਰਣ, ਘਰ ਵਿੱਚ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਫਸਟ ਏਡ ਉਪਾਅ ਅਤੇ ਮੈਡੀਕਲ ਸਲਾਹ ਕਦੋਂ ਲੈਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਇਹ ਸਾਰਾ ਵੇਰਵਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।​

​

ਆਮ ਕਾਰਣ​

​

ਨੱਕ ਤੋਂ ਖੂਨ ਆਉਣ ਲਈ ਤਕਨੀਕੀ ਨਾਮ ਐਪੀਸਟੈਕਸਿਸ ਹੈ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਖੂਨ ਨੱਕ ਦੇ ਅੱਗੇਲੇ ਹਿੱਸੇ (ਐਂਟੀਰੀਅਰ) ਵਿੱਚੋਂ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਨੱਕ ਦੀ ਪੱਖੀ ਹੱਡੀ (ਨੈਜ਼ਲ ਸੈਪਟਮ) ਵਿੱਚ ਛੋਟੇ ਬਲੱਡ ਵੈਸਲ ਤੋਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਘੱਟ ਹੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਨੱਕ ਦੇ ਪਿਛਲੇ ਹਿੱਸੇ (ਪੋਸਟੀਰੀਅਰ) ਵਿੱਚੋਂ ਆ ਸਕਦਾ ਹੈ।​

​

ਐਂਟੀਰੀਅਰ ਨੱਕ ਤੋਂ ਖੂਨ (ਸਭ ਤੋਂ ਆਮ)​

​

• ਨੱਕ ਖੁਜਲਾਉਣਾ ਜਾਂ ਵੱਧ ਨੱਕ ਸੁੱਟਣਾ

• ਕੋਕੇਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ

• ਜ਼ੁਕਾਮ, ਹੇ ਫੀਵਰ ਜਾਂ ਸਾਈਨਸ ਦੇ ਇੰਫੈਕਸ਼ਨ

• ਸੁੱਕੀ ਹਵਾ ਜਾਂ ਤਾਪਮਾਨ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਨੱਕ ਅੰਦਰ ਦੀ ਚਮੜੀ ਸੁੱਕ ਜਾਂਦੀ ਅਤੇ ਟੁੱਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ

• ਨੱਕ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਚੀਜ਼ (ਅਕਸਰ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ) ਜਾਂ ਹਲਕਾ ਜ਼ਖ਼ਮ

​​​

ਪੋਸਟੀਰੀਅਰ ਨੱਕ ਤੋਂ ਖੂਨ (ਪਿੱਛੇ ਤੋਂ, ਘੱਟ ਆਮ ਪਰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਚਿੰਤਾਜਨਕ)​

​

• ਉੱਚ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ

• ਖੂਨ ਪਤਲਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ (ਜਿਵੇਂ ਐਸਪਿਰਿਨ ਜਾਂ ਐਂਟੀਕੋਅਗੂਲੈਂਟਸ)

• ਖੂਨ ਜਮਾਉਣ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ

• ਹਾਲ ਹੀ ਦੀ ਨੱਕ ਜਾਂ ਸਾਈਨਸ ਸਰਜਰੀ

• ਚਿਹਰੇ ਜਾਂ ਸਿਰ ਨੂੰ ਲੱਗੀ ਚੋਟ

​

ਨੱਕ ਤੋਂ ਖੂਨ ਆਉਣ ਵੇਲੇ ਕੀ ਕਰੀਏ (ਫਸਟ ਏਡ)
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਕਦਮ ਲਵੋ:

​

• ਸਿੱਧੇ ਬੈਠੋ ਅਤੇ ਥੋੜ੍ਹਾ ਅੱਗੇ ਝੁਕੋ ਤਾਂ ਜੋ ਖੂਨ ਨਿਗਲਣ ਤੋਂ ਬਚ ਸਕੋ

• ਨੱਕ ਦੇ ਨਰਮ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ (ਨਾਥਣਾਂ ਦੇ ਥੋੜ੍ਹਾ ਉੱਪਰ) ਅੰਗੂਠੇ ਅਤੇ ਉਂਗਲੀ ਨਾਲ ਫੜੋ

• ਦੱਬਾਅ ਨੂੰ 10 ਤੋਂ 15 ਮਿੰਟ ਤੱਕ ਬਿਨਾ ਛੱਡੇ ਬਣਾਈ ਰੱਖੋ

• ਮੂੰਹ ਰਾਹੀਂ ਸਾਹ ਲਓ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤ ਰਹੋ

• ਨੱਕ ਉੱਤੇ ਠੰਢੀ ਪੱਟੀ (ਬਰਫ ਵਾਲੀ ਪੌਲੀਥੀਨ ਜਾਂ ਫ੍ਰੋਜ਼ਨ ਮਟਰਾਂ) ਰੱਖਣ ਨਾਲ ਫਾਇਦਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ

​

ਇਹ ਨਾ ਕਰੋ:

• ਲੇਟੋ ਨਾ ਜਾਂ ਸਿਰ ਪਿੱਛੇ ਵੱਲ ਨਾ ਝੁਕਾਓ – ਇਹ ਨੱਕ ਵਿੱਚ ਦੱਬਾਅ ਵਧਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਖੂਨ ਗਲੇ ਵਿੱਚ ਵਹਿ ਸਕਦਾ ਹੈ।​

​

ਬਾਅਦ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ (ਆਫਟਰਕੇਅਰ)

ਖੂਨ ਮੁੜ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਲਈ:​

​

• ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 24 ਤੋਂ 48 ਘੰਟੇ ਤੱਕ ਨੱਕ ਨਾ ਸੁੱਟੋ ਜਾਂ ਖੁਰਚੋ

• ਭਾਰੀ ਕਸਰਤ, ਭਾਰੀ ਸਮਾਨ ਚੁੱਕਣਾ, ਧੂਮਰਪਾਨ, ਗਰਮ ਪੀਣ ਵਾਲੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਅਤੇ ਸ਼ਰਾਬ ਤੋਂ ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਲਈ ਬਚੋ

• ਤੁਸੀਂ ਵੈਸਲੀਨ ਜਾਂ ਨੱਕ ਲਈ ਦਿੱਤੀ ਕੋਈ ਓਇੰਟਮੈਂਟ ਲਗਾ ਸਕਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਜੋ ਚਮੜੀ ਨਮੀ ਰਹੇ

​​

ਮੈਡੀਕਲ ਮਦਦ ਕਦੋਂ ਲਵੋ​

ਤੁਰੰਤ ਮੈਡੀਕਲ ਸਲਾਹ ਲਵੋ ਜੇ:

​

• 20 ਮਿੰਟ ਤੱਕ ਦੱਬਾਅ ਦੇਣ ਬਾਅਦ ਵੀ ਖੂਨ ਨਾ ਰੁਕੇ

• ਚੱਕਰ, ਬੇਹੋਸ਼ੀ ਜਾਂ ਖੂਨ ਵਮਟ ਹੋਵੇ

• ਤੁਸੀਂ ਐਂਟੀਕੋਅਗੂਲੈਂਟ ਦਵਾਈਆਂ ਲੈ ਰਹੇ ਹੋ

• ਮੁੜ ਮੁੜ ਜਾਂ ਅਣਜਾਣ ਕਾਰਣ ਕਰਕੇ ਨੱਕ ਤੋਂ ਖੂਨ ਆ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ

• ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਵਿਅਕਤੀ 2 ਸਾਲ ਤੋਂ ਛੋਟਾ ਹੋਵੇ ਤੇ ਕੋਈ ਜ਼ਖ਼ਮ ਨਾ ਹੋਵੇ

• ਖੂਨ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵੱਧ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਨੱਕ ਦੇ ਪਿਛਲੇ ਹਿੱਸੇ ਤੋਂ ਆ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ

• ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਵਿੱਚ 999 'ਤੇ ਕਾਲ ਕਰੋ ਜਾਂ ਨੇੜਲੇ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਡਿਪਾਰਟਮੈਂਟ ਨੂੰ ਜਾਓ

​​​

ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਇਲਾਜ​

ਜੇ ਫਸਟ ਏਡ ਨਾਲ ਖੂਨ ਨਾ ਰੁਕੇ ਤਾਂ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਨਿਮਨਲਿਖਤ ਇਲਾਜ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ:

​

• ਕੌਟਰੀਜ਼ੇਸ਼ਨ: ਖਾਸ ਰਸਾਇਣ (ਜਿਵੇਂ ਸਿਲਵਰ ਨਾਈਟ੍ਰੇਟ) ਨਾਲ ਰਿਸ ਰਹੀ ਨਲੀ ਨੂੰ ਸੀਲ ਕਰਨਾ

• ਨੈਜ਼ਲ ਪੈਕਿੰਗ: ਨੱਕ ਵਿੱਚ ਗਾਜ਼ ਜਾਂ ਬੈਲੂਨ ਰੱਖ ਕੇ ਅੰਦਰੋਂ ਦੱਬਾਅ ਲਗਾਉਣਾ

• ਨਿਗਰਾਨੀ ਅਤੇ ਖੂਨ ਦੀ ਜਾਂਚ: ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ ਜਦੋਂ ਖੂਨ ਦੀ ਹਾਨੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋ ਜਾਂ ਤੁਸੀਂ ਦਵਾਈ ਲੈ ਰਹੇ ਹੋ

• ENT ਰਿਫ਼ਰਲ: ਜੇ ਨੱਕ ਤੋਂ ਖੂਨ ਆਉਣਾ ਔਖਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਕੰਨ-ਨੱਕ-ਗਲੇ (ENT) ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਗਿਆਣ ਕੋਲ ਭੇਜੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹੋ​